REAKCJE RUCHOWE ROŚLIN

TROPIZMY I ICH RODZAJE

Tropizmy to ruchy polegające na wygięciu rośliny, zachodzące pod wpływem działania bodźca, a kierunek wygięcia zależy od kierunku bodźca. Tropizmy mogą być ujemne lub dodatnie. Za dodatnie uważa się takie kiedy organ wychyla się w kierunku działania bodźca, a ujemne gdy w przeciwną stronę (np. w korzeniu czepnym bluszczu). W zależności od charakteru bodźca możemy wyróżnić kilka typów:

FOTOTROPIZM

Polega na wyginaniu organów roślinnych pod wpływem jednostronnego oświetlenia, jako przykład można posłużyć się pędami roślin wyższych. Na obrazku obserwujemy fototropizm dodatni. 

GEOTROPIZM

Polega na reakcji ruchowej pod wpływem pola grawitacyjnego Ziemi. Korzenie rosną zgodnie z kierunkiem siły ciążenia, co nazywamy geotropizmem dodatnim, natomiast pędy kierują się w stronę przeciwną, co nazywamy geotropizmem ujemnym.

TIGMOTROPIZM

To ruchy rośliny wskutek bodźca dotykowego, reakcje takie są charakterystyczne dla wąsów czepnych roślin, a także dla roślin wijących się. Ucisk mechaniczny na łodygę spowodowany np. przez tyczkę zmniejsza jest wzrost od tej strony, która wskutek tego owija się dookoła podpory. 

HYDROTROPIZM 

Jest reakcją ruchową na wodę. Korzenie w pewnych przypadkach ulegają hydrotropizmowi dodatniemu i kierują się w kierunku gleby bardziej wilgotnej. 

CHEMOTROPIZM 

To reakcja ruchowa na czynnik chemiczny np. łagiewka pyłkowa kieruje się poprzez znamię i szyjkę w stronę zalążni. 

TRAUMATOTROPIZM

Gdy zranione fragmenty rośliny reagują zahamowaniem wzrostu po stronie zranionej, a potem przyrostem tkanki przyrannej.

NASTIE I ICH RODZAJE

Nastie to również ruchy organów roślinnych wywołane określonym bodźcem, jednak w tym przypadku nie zależą od kierunku bodźca, ale od budowy organu.

SEJSMONASTIA 

Jest to ruch wywołany wstrząsem lub dotknięciem. Przykładem jest mimoza, której listki składają się nawet po delikatnym dotknięciu:

                           Mimoza

FILMIK: KLIK

FOTONASTIA

Jest reakcją na zmiany oświetlenia. Na przykład niektóre kwiaty otwierają się w świetle (np. szczawik zajęczy), a zamykają w ciemności, także ruchy aparatów szparkowych zaliczamy do tej grupy.

                     Szczawik zajęczy

CHEMONASTIA

Reakcja ruchowa wywołana bodźcami natury chemicznej. Należą do nich np. ruchy aparatów szparkowych przez zmieniające się stężenia CO2 i O2. Chemonastia obserwowana jest także u roślin owadożernych, których liście reagują zarówno na bodźce mechaniczne, jak i chemiczne. 

 

         Rosiczka tylko czeka by złapać jakiegoś owada

TERMONASTIA 

To ruchy wywołane zmianami temperatur, dotyczą przede wszystkim otwierania i zamykania kwiatów. Np. podniesienie temperatury o 0,2 st. Celsjusza powoduje otwarcie się krokusa. 

 

                           Krokusy

TAKSJE I ICH RODZAJE

• Fototaksja - termin ten dotyczy głównie chloroplastów, które przemieszczają się w kierunku światła, ale przy zbyt dużym natężeniu wykazują ruch odwrotny (wtedy nazywamy to fototaksją ujemną)
• Chemotaksja - ten termin dotyczy komórek rozrodczych, które dzięki substancjom czynnym chemotaktycznie odnajdują partnerów.